Een kerstverhaal over een ballenbakorganisatie
Kerstballen en een Piek
In een kringloopwinkel lagen de tweedehands kerstspullen mooi uitgestald. Alles wat maar enigszins naar de kerstperiode verwees was bij elkaar tentoongesteld. Van kerstkleding, kerststallen, kandelaars, kerstversiering tot serviesgoed. Ineen grote bak lag een grote verzameling kerstballen bij elkaar. Ergens verloren tussen de ballen lag een piek.
Verscheidenheid maakt eenheid
Ondanks de verscheidenheid aan ballen was het een eenheid. De piek lag er een beetje verloren bij, alsof de piek daar helemaal niet hoorde te zijn. Waarschijnlijk valt je oog op datgene dat de harmonie verstoord. De vorm van de piek wijkt nu eenmaal af van al die ballen en dat valt op. Of het kan dat de piek van een boom eerder sneuvelt en daardoor de kringloopwinkel niet haalt. Misschien wordt er juist heel voorzichtig meegedaan en overleeft de piek jaar in jaar uit. Het viel op dat er maar één piek in die volle bak met ballen lag. Er was ook geen aparte bak voor pieken.
Laten we een balletje opgooien
Er wordt veel gepraat over organisatievormen. Ook wij van Noition doen dat. In onze praktijk komt er nog wel eens wat voorbij en soms verbazen we ons over wat er allemaal op papier is gezet. Wij vragen ons af in hoeverre de betrokkenen zich gekend voelen in deze kerstbomen en harken zoals ze worden genoemd. Volgens ons zouden organisaties veel meer vertrouwen mogen hebben in de medewerkers en hen ook meer verantwoordelijkheid kunnen geven. Faciliteer, zorg dat ze hun werk kunnen doen autonoom en met veel vrijheid. Dat vinden we een mooie kerstgedachte, maar hoe doe je dat?
Kerstboom- of ballenbakorganisatie
Dat brengt ons bij (project) organisaties. Een kerstboom heeft een hiërarchische vorm. Organisaties zijn veelal ingericht volgens deze achterhaalde top-down aansturing. Natuurlijk is er een structuur nodig om de taken en verantwoordelijkheden vast te leggen. Heel goed als dat soort plaatjes er zijn. Maar je hoeft je daar niet naar te gedragen. We leven in de 21ste eeuw waarin we veel meer op een ander niveau met elkaar samenwerken. Laten we het de ballenbakorganisatie noemen. Meer in harmonie en in verbinding met elkaar en echt contact. Praten met elkaar en niet over elkaar. Zo kun je een ballenbakorganisatie zien. Dynamisch en steeds weer anders. Waarbij de ballen steeds een andere plek en taak hebben. Nadrukkelijk bedoelen we hiermee niet de zelfsturende teams! Dat leggen we uit.
De ballen
Er zijn meer ballen dan pieken. En al die ballen hebben hun eigen waarde. Daarmee bedoelen we niet de opleiding die je hebt genoten. Het gaat om jouw ervaringen, gedrag, karakter, levenshouding, culturele achtergrond en afkomst. Jouw kijk op het leven. Dat maakt wie je bent. En dat geeft de dynamiek in de ballenbak. Iedere bal heeft zijn/haar taak in de organisatie. Die rollen wisselen elke keer, je bent bijvoorbeeld deskundige, geeft leiding, controleert of adviseert. Daardoor leer je telkens vaardigheden en ervaar je ook wat jouw het beste ligt of aanspreekt. Daarnaast is het voor een project of organisatie goed om steeds weer verrassende uitkomsten te krijgen. Waarschijnlijk waren die uitkomsten niet naar voren gekomen bij een traditioneel ingerichte organisatie. Het kan dus helpen te innoveren en nieuwe en betere werkwijzen te ontdekken waar iedereen zijn voordeel mee kan doen. Omdat je steeds wisselende rollen hebt verandert je zienswijze. Je leert de problematiek vanuit verschillende standpunten te bekijken en daar een geschikte oplossing voor te vinden. Daarnaast geeft het je energie omdat je steeds kunt wisselen en aandacht kunt geven aan wat voor jou op dat moment het beste voelt. Altijd in dezelfde stand staan kan gaan vervelen en uiteindelijk sluipen er dan fouten in.
Hebben we nog pieken
Het lijkt een streven om manager te worden. Het hogere doel. Maar we zien als Noition ook dat managers niet voldoen aan de verwachtingen en slecht werk leveren. Een mooi visitekaartje, status en bijpassend salaris kan toch niet het hogere doel zijn. Aan altijd presteren en/of op je tenen lopen ga je uiteindelijk onderdoor, met stress tot zelfs een burn-out als gevolg. Dus weet waar je aan begint, en vraag je af of het je allemaal waard is.
Besef dat je door de wisselende posities in de ballenbak, ook de rol van leider kunt hebben. Maar wel als één van de ballen in de ballenbak. Daardoor blijf je altijd een gelijke met de anderen en word je niet gezien als de manager op afstand. Iedereen wil groeien, dat is goed en geeft je energie. Groei dan in de breedte en wees tevreden met wat je hebt en wat je kunt.
In de ballenbakorganisatie kennen we geen pieken meer. Of de piek kan veranderen in een bal hangt af van het vermogen en de wil om te kunnen veranderen. Als je opeens tussen de mensen staat is het best wel even eng en zal je je aan moeten passen. Korte lijnen. De leidinggevenden dienend en faciliterend tussen de medewerkers. Een platte organisatie drukt de ballen kapot, simpel omdat je een platte organisatie wilt zijn. Een ballenbakorganisatie gaat met respect om met de medewerkers en houdt rekening met de kennis en kunde én behoeftes van de medewerkers.
Noition zegt
De wereld veranderd. Dat is soms moeilijk te zien als je daar middenin staat. Als je afstand neemt zie je het beter. De kerstperiode leent zich uitstekend om naar je (project) organisatie te kijken. Wellicht is een ballenbakorganisatie iets voor je?